به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی جمعیت هلال‌احمر؛ فصل بهار، فصل زدن به کوه و جنگل و گردش کردن است اما در همین فصل است که بسیاری از حوادث اتفاق می افتد. حجم زیادی از تماس‌هایی که با سامانه 112 جمعیت هلال‌احمر انجام می‌شود، درباره شرایط جوی نامساعد و رعد و برق است. به همین دلیل است که در زمان کوهنوردی باید مراقب رعد و برق بود.

ایمنی پیش از صعود

هواشناسی مهم: گزارش هواشناسی را قبل از صعودتان به کوه، به دقت بررسی کنید. اگر امکان وقوع طوفان وجود دارد، بهتر است که قید صعود به کوه را بزنید. اگر آب و هوایی آبی و صاف پیش‌بینی شده بود، می‌توانید کمی‌با آرامش بیشتری به صعودتان فکر کنید. الگوهای آب و هوایی مناطق و فصول مختلف سال را، یاد بگیرید. گاهی در طبیعت و آب و هوای فصل بهار و در کوهستان و ارتفاعات، رگبار اتفاق می افتد. معمولا طوفان‌ها، در بعدازظهر رخ می دهد، پس سعی کنید صبح زود، صعودتان را شروع کنید و این برنامه ریزی را داشته باشید که بعد از ناهار، سریعا راه خروج را پیش بگیرید .

ابرهای مهم: به شکل ابرها، نگاه کنید. هر ۱۵ دقیقه این کار را تکرار کنید تا به هرگونه تغییر و یا تشکیل ابر در آسمان پی ببرید. به ابرهای دورتر، جهت شناسایی وقوع رعد و برق نگاه کنید. اگر ابرهایی دیدید که به نظرتان مشکوک‌اند و یا تلالو نوری در دور دست‌ها مشاهده کردید، برای خروج اتز کوهستان، خود را آماده کنید.

صدای مهم: به صدای غرش آسمان دقت کنید. بسته به وجود باد، نوع مسیر، مسافت و … ممکن است صدای رعد را هنگام پدیدار شدن صاعقه‌های برق در نزدیکی خود بشنوید. اگر صدای رعد را شنیدید، یا باید در مسیر پناهگاه خود باشید و یا خود را مکان امن برسانید.

فاصله مهم: فاصله برقی را که در آسمان دیده می‎شود، تخمین بزنید. در هنگام وقوع رعد و برق و از زمانی که که صاعقه‌های برق در آسمان پدیدار شدند تا صدای غرش آسمان را، بشمارید. این عدد را تقسیم بر ۵ کنید تا فاصله تقریبی رعد و برق را با خودتان را تخمین بزنید .

قانون 30/30:

 از زمان مشاهده برق در آسمان، تا شنیدن صدای رعد را بشمارید. اگر کمتر از ۳۰ ثانیه بود، باید همان زمان، در جایی پناه بگیرید. برق می‌تواند تا 10 کیلومتر بیشتر از محل وقوع رعد و برق را مورد اصابت قرار دهد. اگر زمان شمارشی میان دیدن برق و شنیدن رعد کمتر از ۳۰ ثانیه بود و هنوز جایی پناه نگرفته اید، باید سریعا دست به کار شوید، چراکه در خطر اصابت صاعقه قرار دارید.

تا ۳۰ دقیقه بعد از شنیدن آخرین غرش آسمان، در پناهگاه خود بمانید. با این کار، از گزند طوفان و بادهای شدید دور می مانید.

پناه از صاعقه

 این حقیقت تلخی است اما باید بدانید که هیچ جای مطمئنی برای دور ماندن از رعد و برق وجود ندارد. خانه‌ها، ماشین‌ها، درختان، حیوانات و حتی انسان‌ها نیز مورد اصابت رعد و برق قرار می‌گیرند. تاثیرگذارترین کاری که می‌توانید در زمان قوع رعد و برق انجام دهید، این استتا حدودی احتمال اصابت صاعقه را با رعایت موارد ایمنی کاهش دهید.

اگر یک ساختمان سر بسته و ایمن در نزدیکی شماست، پناه گرفتن در آن بهترین انتخاب شما است. پناهگاه‌های پیک‌نیکی و دیگر مکان‌های سر باز، ایمنی چندانی در مقابل رعد و برق ندارند.

اگر هنوز در مسیر صعود خود قرار دارید، سریعا وارد ماشین خود شوید، شیشه‌ها را بالا بکشید و به هیچ چیز فلزی دست نزنید.

اگر هم در زمان وقوع رعد و برق و طوفانی شدید، به دور از ساختمان سر بسته‌اید برای نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:

نکاتی برای دور ماندن از رعد و برق

• فکر پناهگاه گرفتن در آلاچیق ها، تک درختان و دیگر اجسامی‌که برق را انتقال می دهند، نباشید. آن‌ها صاعقه‌های برق را به خود جذب می‌کنند و می‌توانند برای شما خطرناک باشند.
• از نقاط مرتفع پایین بیایید. به دنبال یک دره و نقطه کم ارتفاع در مسیرتان باشید. حواستان باشد، وارد کانال های آبی که خشک شده اند ، نشوید، با بارش باران ممکن است این کانال‌ها دوباره پر شوند و این بار، خطر سیل جان شما را تهدید می‌کند.
• زیر درختان کوتاه، پناه بگیرید. با این پناهگیری حداقل تا حدودی، خشک می مانید و بدنتان صاعقه‌های برق را جذب نمی‌کند.
• اگر در مسیری جنگلی و پر از درخت هستید، به دنبال کم ارتفاع ترین نقطه در مسیر برای پناه گرفتن باشید، ترجیحا جایی را که توسط صخره‌های بزرگ محصور شده است، انتخاب کنید.
• بهتر است که بارانی خود را بپوشید و کوله پشتی خود را در بیاورید .
• اگر کوله پشتی شما دارای اسکلت فلزی است، آن را ۳۰ متر دور تر از پناهگاهتان رها کنید .
• اگر باتوم های کوهنوردی به همراه دارید، آن‌ها را با کوله پشتی‌تان، در نقطه‌ای دور، رها کنید .
• افراد گروه‌تان نباید نزدیک به هم باشند. در این شرایط به اعضای گروه بگویید که هرکدام به دنبال پناهگاهی تقریبا ۳۰ متر دورتر از یکدیگیر باشند. با این عمل، احتمال تلفات چند نفری را در صورت اصابت یک صاعقه، کم می‌کنید.
• باید واقع‎بین بود؛ درست است که هوا تاریک است، باران می‌بارد، طوفان شده و حتی هوا سرد است و درست است که پناه گرفتن چند نفر از کوهنوردان در یک پناهگاه از میزان ترس و استرس می‌کاهد اما احتمال بیشتر شدن تلفات را افزایش می‌دهد.
• اگر در زمان وقوع صاعقه، هیچ پناهگاهی پیدا نکردید، سعی کنید به یک هدف کوچک تبدیل شوید؛ کاهش تماس با زمین و میزان قد خود، می‌تواند در جلوگیری از برق گرفتی، تاثیر زیادی داشته باشد؛ بنابراین دولا شوید و پاهای خود را به هم نزدیک کنید و همچنان که سر خود را پایین گرفته اید، به حرکت ادامه دهید. این جای گیری باعث می‌شود که بدنتان کمتر در معرض رعد و برق قرار بگیرد و در صورت اصابت نیز به پشت شما برخورد کند تا آسیب کمتری به اندام های حیاتی‌تان وارد شود. صاعقه‌ها پس از برخورد به یک نقطه درست مثل ریشه یک درخت، گسترش پیدا می‌کنند. هرچه جای پای شما کوچکتر باشد، احتمال برق گرفتگی بر اثر برخورد صاعقه‌های دیگر هم کمتر می‌شود .
• زمانی که در پناهگاه قرار گرفتید، گوش‌های خود را بپوشانید و چشمان خود را ببندید. گوش‌ها و چشمانتان را در برابر صدای شدید آسمان و نور کور کننده صاعقه‌های نزدیک، حفاظت کنید.

کمکی برای برخورد با صاعقه

 برخورد با صاعقه جز مواد برق گرفتگی است و البته نیازمند کمک‌های اولیه؛ پس اگر یکی از همراهان شما، دچار صاعقه شد، سریع دست به کار شوید و کمک‌های اولیه مناسب با موارد سوختگی و ایست قلبی را انجام دهید.

• درست بعد از برخورد نزدیک‌ترین صاعقه، یک سرشماری سریع از اعضای گروه خود کنید تا ببینید همه سالم هستند و یا این که نه. اگر کسی جوابی نداد، به موقعیت مکانی او بروید. فقط به همنوردانی که نیاز است، اجازه با هم بودن را بدهید. دیگر اعضای گروه را به دنبال پناهگاه‌های مختلف متفرق کنید، زیرا خطر همچنان در کمین شماست.
• پس از برخود صاعقه به یک نفر، امکان انتقال برق از بدن او به شما وجود ندارد، پس دست زدن به فرد برق گرفته، مشکلی برای شما ایجاد نمی‌کند.
• اگر تعداد آسیب دیدگان زیاد است، باید به دنبال کمک‌های پزشکی باشید. فردی که در اثر برخورد صاعقه، تنفس ندارد، در اولویت کمک شماست. با کمک CPR، شانس خوبی برای احیای جان فرد آسیب دیده خواهید داشت.
• به دنبال محل‌های سوختگی روی بدن فرد آسیب دیده باشید و سعی کنید از کیف کمک‌های اولیه برای درمان، کمک بگیرید. در ابتدا سراغ محل هایی بروید که ممکن است فرد آسیب دیده، جواهراتی از جنس فلز داشته باشد. پس از آن سراغ انگشتان دست و پای فرد بروید.
• سعی کنید فرد آسیب دیده را در محلی گرم و آرام نگه دارید تا کمک های بیشتر برسند.
• برای دریافت کمک و مشاوره امدادی، می‌توانید با شماره تماس 112 جمعیت هلال‌احمر تماس بگیرد.